Bazı Azerbaycan adetleri ile ilgili ifadeler

Azerbaycan Türklerinde ilk kez gidilen yere hediye götürme adeti vardır, yabancıların da buna uyması beklenir:
əliboş getmə
əliboş gedə bilmərik– elimiz boş gitmemeliyiz
Adım anılsın bir çürük kozla – çürük bir ceviz olsun hediye götürmeliyim
Adına layiq hədiyyə apar – sana yakışır bir hediye götür

Azerbaycan Türklerinde özellikle yaşlıların yeni tanıştıklarına kişisel soru sormaları ayıp değildir:
Soru: Evlisinizmi?
Cevaplar:
bəli – evet
yox – hayır

Evli değilseniz gelebilecek sorular:
niyə evlenməmisiniz?
Cevaplar:

hələ tezdir – daha zaman var
Subaylıq sultanlıqdır – Bekarlık sultanlıktır.

Evliyseniz gelebilecek sorular ve yorumlar;
Ailəniz vardır?
Uşaqlarınız vardır? – Çocuklarınız var mı?
Niyə uşağınız yoxdur?
Darıxmayın hələ cavansınız – üzülmeyin hala gençsiniz

Not: darıxmaq – sıkılmak, üzülmek
Hər şey qabaqdadır/irəlidədir – her şey önünüzdedir yani önünüzde zaman var, zamanla olur.

Sovyet döneminden sonra maaşlardaki büyük dengesizlikler bu konuda soru sormayı de beraberinde getirmiştir:
Maaşın yahşıdır? – Maaşın iyi mi?
Nə isə qazana bilirsən? – Bir şey kazanabiliyor musun?
Şükür Allaha şikayətim yoxdur
əvvəlki işimə baxanda çok yaxşıdır – önceki işime göre (bakılırsa/kıyasla) çok iyidir
Pis deyil – fena değil

Kadeh tokuşturma/kaldırma sırasında söylenenler:
Gəlin badələri səbəbkarın sağlığına qaldıraq.
Gəlin səbəbkarın sağlığına içək.
Çok hörmətli qonaq.
Notlar:
Səbəbkar – adına kadeh kaldırıldığı/tokuşturulduğu şahıs. Aslında “tertipçi” anlamındadır.
Badə – kadeh (Farsça’dan)
Qonaq – konuk, misafir

Hamilelikle ilgili tabu vardır, dolaylı ima edilir:
O uşaq gözləyir – o çocuk bekliyor, yani hamile
O ikicanlıdır – o iki can taşıyor yani hamile

Çocukların “bebekler nereden gelir” sorularına ebeveynlerin verdikleri cevaplar:
Xəstəxanadan götürürlər – hastaneden alırlar
Bu sənə aid deyil – bu seni ilgilendirmez

Doğum demek ayıptır. Doğum günü yerine “ad günü” denir.
doğum yerine = “təvəllüd“, “anadan olma“, “dünyaya gəlmə“, “doğulma” denmelidir.
doğum yeri yerine = təvəllüd yeri
anavatan = anam doğma vətən

Hasta ziyaretinde hastalık konuşulmaz onun yerine şunlar söylenir:
Hər şey yaxşı olar.
İnşallah tez sağalıb ayağa qalharsan.

Hasta yaşlılara ise söylenenler:
Sən hələ nəvələrinin toyunu görəcəksən – Sen daha torunlarının düğünlerini göreceksin.
Sənin hələ ne yaşın var ki? Senin daha yaşın ne ki?
Sən gərək hələ yüz il yaşayasan. Daha yüz yıl yaşarsın

Kanser olmuş bir kimseye moral açısından kanserli denmez, daha yumuşak kelimeler tercih edilir, mesela:
Pis hastalık – kötü hastalık
Zəhərmara qalmış – zehir zıkkım olmuş, lanetli şey
Notlar:
Zəhərmar – yılan zehiri Farsçadan,
xərçəng – kanser (herçeng okunur)

Kötü haber hemen bildirilmez önce hazırlık konuşmaları yapılır, mesela:
Vəziyyəti çok pisdir – Durumu çok kötüdür
Ümid yoxdur

Küçük çocuklara ise başka şeyler söylenir:
Həstəhanadadır.
Uzaq səfərdədir

Azerbaycan Türkleri selam vermemeyi, almamayı kabalık olarak nitelendirirler. Böyle durumlarda:
salamın hardadır – selamın nerededir?
diyebilirler. Selamdan sonra hal hatır sorma da mutlaka gereklidir. Ayrılırken de karşılıklı;
sağ ol – allahaısmarladık
demek beklenir.

Bazı konularda http://www.azeri.org/Azeri/az_learn/az_socio/articles/az_socio_84/84_socio.html sayfasından yararlanılarak derlenmiştir.

Bülent Pakman Ocak 2013. İzin alınmadan, aktif link verilmeden yayımlamaz, alıntı yapılamaz.

Azerbaycan’da Kimlik ve Dil

Azeri diye bir millet var mı?

YANLIŞ: Türkiye’de Azerbaycan Türklerine “Azeri”, konuştukları dile “Azerice” denmektedir. Azerbaycan resmi politikasında bu tanımlar “Azerbaycan Halkı”, “Azerbaycanlı” ve “Azerbaycan’ca”, “Azerbaycan Dili” şeklindedir. Bunlar külliyen yanlıştır.

1. Azerbaycan bir coğrafya ismidir, millet değil, Ayrıca soyu bilinen, kendine has dili olan halklar coğrafi adlarla kimliklendirilemezler.
2. Azeriler İran’da yaşayan küçük bir etnik topluluktur. Azeri sözcüğü, ilk defa olarak, tarihin en azılı Türk düşmanı Stalin, daha sonra ise hasta beyinli İran-Fars şovenistleri tarafından, Azerbaycanlıların Türklük şuurunu yok etmek, unutturmak için uydurulan sahte bir kimliktir. Eğer Ruslar, Çarlık ve Sovyet dönemlerinde Allah korusun Anadolu ya hakim olsalardı, orada da benzeri şekilde Egeli, Karadenizli ve İzmirli diye uyduruk milletler ve kimlikle yaratmaya çalışırlardı.

DOĞRU: “Azerbaycan Türkleri” ve “Azerbaycan Türkçesi”.

Azerbaycanlılar Türk müdür?

Kurtlar olur çobanların koyunu
İtten öğrenirse, kendi soyunu
“Azerilik” komunizmin oyunu
Azeri değiliz, Türk oğlu Türk’üz!

Bahtiyar VAHAPZADE

Azerbaycanlılar Türktür dilleri Türkçedir

Arama motorlarında bulunabilmesini kolaylaştırmak için yazılarımızda arada Azerice ve Azeri kelimeleri kullanılmaktadır.

Azerbaycan’da Türk milleti vardır, dilleri Türk dilidir

Bülent Pakman kimdir?

AZERBAYCAN GÜNLÜKLERİ

Azerbaycan

Bazı Azerbaycan adetleri ile ilgili ifadeler

Azerbaycan Türklerinde özellikle yaşlıların yeni tanıştıklarına kişisel soru sormaları ayıp değildir: Soru: Evlisinizmi? Cevaplar: bəli – evet yox – hayır

Evli değilseniz gelebilecek sorular: niyə evlenməmisiniz? Cevaplar:

hələ tezdir – daha zaman var Subaylıq sultanlıqdır – Bekarlık sultanlıktır.

Evliyseniz gelebilecek sorular ve yorumlar; Ailəniz vardır? Uşaqlarınız vardır? – Çocuklarınız var mı? Niyə uşağınız yoxdur? Darıxmayın hələ cavansınız – üzülmeyin hala gençsiniz

Not: darıxmaq – sıkılmak, üzülmek Hər şey qabaqdadır/irəlidədir – her şey önünüzdedir yani önünüzde zaman var, zamanla olur.

Hamilelikle ilgili tabu vardır, dolaylı ima edilir: O uşaq gözləyir – o çocuk bekliyor, yani hamile O ikicanlıdır – o iki can taşıyor yani hamile

Çocukların “bebekler nereden gelir” sorularına ebeveynlerin verdikleri cevaplar: Xəstəxanadan götürürlər – hastaneden alırlar Bu sənə aid deyil – bu seni ilgilendirmez

Doğum demek ayıptır. Doğum günü yerine “ad günü” denir. doğum yerine = “təvəllüd“, “anadan olma“, “dünyaya gəlmə“, “doğulma” denmelidir. doğum yeri yerine = təvəllüd yeri anavatan = anam doğma vətən

Hasta ziyaretinde hastalık konuşulmaz onun yerine şunlar söylenir: Hər şey yaxşı olar. İnşallah tez sağalıb ayağa qalharsan.

Hasta yaşlılara ise söylenenler: Sən hələ nəvələrinin toyunu görəcəksən – Sen daha torunlarının düğünlerini göreceksin. Sənin hələ ne yaşın var ki? Senin daha yaşın ne ki? Sən gərək hələ yüz il yaşayasan. Daha yüz yıl yaşarsın

Kanser olmuş bir kimseye moral açısından kanserli denmez, daha yumuşak kelimeler tercih edilir, mesela: Pis hastalık – kötü hastalık Zəhərmara qalmış – zehir zıkkım olmuş, lanetli şey Notlar: Zəhərmar – yılan zehiri Farsçadan, xərçəng – kanser (herçeng okunur)

Kötü haber hemen bildirilmez önce hazırlık konuşmaları yapılır, mesela: Vəziyyəti çok pisdir – Durumu çok kötüdür Ümid yoxdur

Küçük çocuklara ise başka şeyler söylenir: Həstəhanadadır. Uzaq səfərdədir

Azerbaycan Türkleri selam vermemeyi, almamayı kabalık olarak nitelendirirler. Böyle durumlarda: salamın hardadır – selamın nerededir? diyebilirler. Selamdan sonra hal hatır sorma da mutlaka gereklidir. Ayrılırken de karşılıklı; sağ ol – allahaısmarladık demek beklenir.

Bazı konularda http://www.azeri.org/Azeri/az_learn/az_socio/articles/az_socio_84/84_socio.html sayfasından yararlanılarak derlenmiştir.

Bülent Pakman Ocak 2013. İzin alınmadan, aktif link verilmeden yayımlamaz, alıntı yapılamaz.

Azerbaycan’da Kimlik ve Dil

Azeri diye bir millet var mı?

YANLIŞ: Türkiye’de Azerbaycan Türklerine “Azeri”, konuştukları dile “Azerice” denmektedir. Azerbaycan resmi politikasında bu tanımlar “Azerbaycan Halkı”, “Azerbaycanlı” ve “Azerbaycan’ca”, “Azerbaycan Dili” şeklindedir. Bunlar külliyen yanlıştır.

DOĞRU: “Azerbaycan Türkleri” ve “Azerbaycan Türkçesi”.

Azerbaycanlılar Türk müdür?

Kurtlar olur çobanların koyunu İtten öğrenirse, kendi soyunu “Azerilik” komunizmin oyunu Azeri değiliz, Türk oğlu Türk’üz!

Bahtiyar VAHAPZADE

Azerbaycanlılar Türktür dilleri Türkçedir

Arama motorlarında bulunabilmesini kolaylaştırmak için yazılarımızda arada Azerice ve Azeri kelimeleri kullanılmaktadır.

Azerbaycan’da Türk milleti vardır, dilleri Türk dilidir

Bülent Pakman kimdir?

AZERBAYCAN GÜNLÜKLERİ

1 Responses to Bazı Azerbaycan adetleri ile ilgili ifadeler

Yorum bırakın Cevabı iptal et

Site içi arama yapabilirsiniz:

Okumak için lütfen tıklayın

ARAŞTIRMA – MAKALE

Bağlantılarım / My Links

DİLEK PAKMAN

Tıklanan resimler

Abone olmak ve yeni mesajları almak istiyorsanız

Sayfa İstatistiği

Son Yazılar

Bağlantılar / Links

Amerika

Facebook sayfam

Azerbaycan Türklerinde özellikle yaşlıların yeni tanıştıklarına kişisel soru sormaları ayıp değildir:
Soru: Evlisinizmi?
Cevaplar:
bəli – evet
yox – hayır

Evli değilseniz gelebilecek sorular:
niyə evlenməmisiniz?
Cevaplar:

hələ tezdir – daha zaman var
Subaylıq sultanlıqdır – Bekarlık sultanlıktır.

Evliyseniz gelebilecek sorular ve yorumlar;
Ailəniz vardır?
Uşaqlarınız vardır? – Çocuklarınız var mı?
Niyə uşağınız yoxdur?
Darıxmayın hələ cavansınız – üzülmeyin hala gençsiniz

Not: darıxmaq – sıkılmak, üzülmek
Hər şey qabaqdadır/irəlidədir – her şey önünüzdedir yani önünüzde zaman var, zamanla olur.

Hamilelikle ilgili tabu vardır, dolaylı ima edilir:
O uşaq gözləyir – o çocuk bekliyor, yani hamile
O ikicanlıdır – o iki can taşıyor yani hamile

Çocukların “bebekler nereden gelir” sorularına ebeveynlerin verdikleri cevaplar:
Xəstəxanadan götürürlər – hastaneden alırlar
Bu sənə aid deyil – bu seni ilgilendirmez

Doğum demek ayıptır. Doğum günü yerine “ad günü” denir.
doğum yerine = “təvəllüd“, “anadan olma“, “dünyaya gəlmə“, “doğulma” denmelidir.
doğum yeri yerine = təvəllüd yeri
anavatan = anam doğma vətən

Hasta ziyaretinde hastalık konuşulmaz onun yerine şunlar söylenir:
Hər şey yaxşı olar.
İnşallah tez sağalıb ayağa qalharsan.

Hasta yaşlılara ise söylenenler:
Sən hələ nəvələrinin toyunu görəcəksən – Sen daha torunlarının düğünlerini göreceksin.
Sənin hələ ne yaşın var ki? Senin daha yaşın ne ki?
Sən gərək hələ yüz il yaşayasan. Daha yüz yıl yaşarsın

Kanser olmuş bir kimseye moral açısından kanserli denmez, daha yumuşak kelimeler tercih edilir, mesela:
Pis hastalık – kötü hastalık
Zəhərmara qalmış – zehir zıkkım olmuş, lanetli şey
Notlar:
Zəhərmar – yılan zehiri Farsçadan,
xərçəng – kanser (herçeng okunur)

Kötü haber hemen bildirilmez önce hazırlık konuşmaları yapılır, mesela:
Vəziyyəti çok pisdir – Durumu çok kötüdür
Ümid yoxdur

Küçük çocuklara ise başka şeyler söylenir:
Həstəhanadadır.
Uzaq səfərdədir

Azerbaycan Türkleri selam vermemeyi, almamayı kabalık olarak nitelendirirler. Böyle durumlarda:
salamın hardadır – selamın nerededir?
diyebilirler. Selamdan sonra hal hatır sorma da mutlaka gereklidir. Ayrılırken de karşılıklı;
sağ ol – allahaısmarladık
demek beklenir.

Kurtlar olur çobanların koyunu
İtten öğrenirse, kendi soyunu
“Azerilik” komunizmin oyunu
Azeri değiliz, Türk oğlu Türk’üz!