Çanakkale’de Almanların rolü

ÖNCESİ İÇİN TIKLAYIN

Çanakkale’de 5.Ordu’nun başında belli bir döneme kadar Alman Mareşal Liman Von Sanders Paşa vardır. Ancak, Çanakkale’de Türk ordusunu komuta etme iddiasındaki bu Liman Paşa’nın hataları neredeyse savaşın kaybedilmesine neden olacak kadar önemlidir. İşte Alman Komutan Liman von Sanders’in Çanakkale Savaşı’ndaki en ciddi hataları:

– 3. Kolordu ve Türk Tümenleri, Çanakkale’ye düşman donanmasının Sebdülbahir ve Kabatepe’den çıkacağını düşünürken, Liman Paşa, düşmanın Saros körfezinin uç kısmından, Bolayır civarından çıkacağını düşünmüş, bütün savaş planlarını bu yanlış öngörüsü üzerine yapmıştır.

– Liman Paşa, Türk komutanların düşmanı mümkün olduğu kadar kıyıda karşılama planını değiştirerek, kuvvetleri merkezde toplayıp nereye çıkarma olursa oraya yönlendirme stratejisi izlemiştir. Bu plana bağlı olarak Türk komutanların kıyılara yerleştirdiği kuvvetleri geri almıştır. Örneğin, yarımadanın en güneyindeki Sebdülbahir’de sadece bir tümen bırakılmıştır. Bu nedenle düşman her çıktığı noktada rahatça tutunma şansı bulmuştur.

– Liman Paşa, Çanakkale’ye çıkarmanın başladığı gece, Gelibolu’daki karargahından ayrılıp Saros’a gitmiş, Mehmetçik düşmanla boğazlaşırken, Sanders Paşa, o gece orada kalarak sabah geri dönmüştür. Üstelik kimseye emir yetkisi vermemiştir. İşte o gece Mustafa Kemal kimseden emir almadan “inisiyatif kullanarak” harekete geçmek zorunda kalmıştır.

– Liman Paşa, gelen birlikleri gece taarruzuna zorlamıştır. Gelen her yeni birliği cepheye sürmüştür. Böylece plansız programsız birlikleri eritmiştir. Örneğin, Liman Paşa’nın emriyle yapılan 19 Mayıs gecesi taarruzunda bir gecede, tam 9000 Mehmetçik şehit olmuştur. Üstelik Liman Paşa anılarında bu taarruzun bir hata olduğunu şöyle itiraf etmiştir: “Bahis konusu taarruzun tarafımdan işlenmiş bir hata olduğunu itiraf ederim. Bu hatayı düşman kuvvetlerini iyi takdir edememekle ve elimizdeki az topçu kuvvetiyle ve çok sınırlı cephaneyle bu işi başaracağımızı önceden hesaplayamamakla işledim…” (s.98.). Liman Paşa’nın hatasının yol açtığı bir gecelik kayıp, Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğindeki ve Başkomutanlığındaki Kurtuluş Savaşı’nda bütün cephelerdeki kayıplara eşittir. Alın size “Alman mucizesi!..”

– Liman Paşa’ya yönelik en ağır eleştiriler ise o sırada cephede olan Türk komutanlardan gelmiştir. 3.Kolordu Komutanı Esat Paşa’nın anıları, Kurmay Başkanı Yarbay Fahrettin (Altay)’ın, Yarbay Selahattin Adil’in anıları, Mustafa Kemal’in Enver Paşa’ya gönderdiği Liman Paşa hakkındaki yazı, Korgeneral Fahri Belen’in anıları, Liman Paşa’nın Çanakkale’de çok ciddi hatalar yaptığını ve Çanakkale Savaşı’nın onun hatalarına rağmen kazanıldığını göstermektedir.

– Mustafa Kemal, 3 Mayıs 1915’te Arıburnu’ndan Harbiye Nazırı ve Başkomutan Vekili Enver Paşa’ya gönderdiği mektupta, Mareşal Liman von Sanders’ten şöyle söz etmiştir: “… Maydos bölgesi kuvvetlerini komuta ettiğim zaman aldığım tertibat ile, düşmanın karaya çıkmasına imkan verilmeyebilirdi. Liman von Sanders Paşa, bizim orduları, bizim memleketimizi tanımadığı, gerektiği şekilde incelemede bulunacak kadar da bir zamana sahip olmadığından, sadece ihraç noktalarını, tamamıyla açık bırakacak tertibat almış ve düşmanın karaya çıkmasını kolaylaştırmıştır… Vatanımızın savunulmasında kalp ve vicdanları bizim kadar çarpmadığına şüphe olmayan başta Liman van Sanders olmak üzere bütün Almanların fikri gücüne de itimat buyurmamanızı kesin olarak temin ederim. Bence bizzat buraya teşrif ederek, umumi vaziyetimizin gereklerine göre bizzat sevk ve idare etmeniz münasip olur kardeşim.”

– Prof İsmet Görgülü, “Çanakkale İlk Günde Biterdi” adlı çok önemli kitabında, eğer Alman Mareşal Liman von Sanders’in hataları olmasaydı, Mustafa Kemal’in savaş planlarını uygulasaydı savaşın ilk günde biteceğini belirtmiştir.

Liman von Sanders Paşa’nın tek amacı Almanlar’a karşı savaşan İngiltere ve Fransa’nın, 1. Dünya Savaşı’nın cereyan ettiği başka cephelere asker sürmesini engellemektir. Çanakkale’de cephe açılsın, gelenler karaya çıksın, çıkanlar karada tutunsun, denize dökülmesin ve burada kalsın diye. Liman Paşa bu savunma düzeniyle yaklaşık 250 bin civarında İngiliz, Fransız askerini Çanakkale’ye bağlamış olmaktadır. Buna kayıpları ve kayıpların yerini dolduran ikmal personelini kattığımızda bu rakam 500 bine ulaşmaktadır. Liman von Sanders bir Alman vatanseveri, bir Alman milliyetçisi olarak ülkesinin kendisinden beklediği görevi hakkı ile yerine getirerek Alman Genelkurmayı’ndan aldığı talimatı virgülüne kadar uygulamıştır.

Görüldüğü gibi Çanakkale Zaferi, Almanlar sayesinde değil, Almanlara rağmen kazanılmıştır. Ordunun en tepesindeki Alman Mareşal Limon von Sanders’in hatalarından, diğer Alman komutanların hatalarına yer kalmadı… Ayrıca, Çanakkale Savaşları sırasında Türkiye’nin müttefiki olan Almanlar, hiç de sadık bir müttefik gibi davranmamışlardır; örneğin silah ve cephane sıkıntısı çeken birliklere “eski tüfekler” ve “eski savaş araç gereçleri” dağıtmışlardır çoğu kez… Çanakkale’de ne yeteri kadar gemimiz, ne yeteri kadar silahımız, ne de yeteri kadar cephanemiz vardır. Ne hikmetse “sadık müttefik” Almanya bu yokluktan habersizdir! Asker yönünden de dişe dokunur bir desteği yoktur Almanların…

Çanakkale’nin gerçek kahramanları Esat Paşa, Fahrettin Paşa ve Mustafa Kemal Paşa gibi cesur ve öngörülü Türk komutanlardır.

DEVAMI İÇİN TIKLAYIN 

Kaynaklar yazı dizisi sonunda verilmiştir. Bülent Pakman. Aralık 2010. İzinsiz ve aktif link verilmeden alıntı yapılamaz.

Çanakkale savaşı ile ilgili yazılarımız

• Rakamlarla Çanakkale savaşı
  • Çanakkale’de Almanların rolü
    • Çanakkale Savaşındaki Yahudi Birliklerinin asıl amacı neydi?
  • Çanakkale’de Mustafa Kemal’in Rolü
    • 57. Alay
    • Çanakkale nedir?
    • Feld Mareşal William Birdwood Çanakkale’de
  • Mustafa Kemal Hakkında Yazılanlar Söylenenler
  • 160 milyonda 1 ihtimalin gerçekleştiği savaş
  • Çanakkale Dardanos Bataryası

Bülent Pakman kimdir?