Azerbaycan’da Türk Dizileri

Posted on 04/09/2011 by bpakman

Türk Dizileri

Azerbaycan’da TV’lerinde 2007 yılından önce Rus dizi ve filmleri yasaklanmışken  2009 yılına kadar Türk televizyon dizi ve filmleri sıklıkla ve Türkiye Türkçesi’nde yayımlanmaktaydı. Azerbaycan’ın RTÜK benzeri kurumu Milli Radyo Televizyon Şurası’nın Başkanı Nuşirevan Meherremli o zamanlarda yaptığı açıklamada, Türkiye Türkçesi’ni yabancı dil olarak görmediklerini, aşırıya kaçmamak kaydıyla televizyonlarda Türk dizi ve filmlerinin Türkiye Türkçesi’nde yayımlanabileceğini belirterek, “Yasak söz konusu değil ama sınırlama gerekiyor. Çünkü Azerbaycan televizyonları işin kolayına kaçıp‚ kolay olanı yapıyorlar. Türkiye’den ucuza aldıkları dizi ve filmleri telif ödemeden yayınlıyorlar. Azeri kültürüne para harcamaktan kaçınıyorlar. Bu konuda televizyonları uyardık” demişti.

Buna rağmen 2008 yılı sonunda, yılbaşından birkaç gün önce, Milli Radyo Televizyon Şûrası, “televizyonlarda dizi, film ve programların 1 Ocak 2009′dan itibaren Azerbaycan Türkçesi’nde yayımlanması” kararı aldı, Türk dizileri de bundan muaf tutulmadı. Özel televizyon yetkilileri de, Türkiye Türkçesiyle ilgili konunun net olmadığına ayrıca belirtilmediğine işaret edip, durum açıklığa kavuşturuluncaya dek Türk dizilerinin yayımlanmayacağını duyurdu. Dizi ve filmlerin yayınını durdurma kararında, söz konusu dizi ve filmlerin Azerbaycan Türkçesi ile seslendirilmesi sürecinin pahalı olacağı düşüncesinin önemli rol oynadığı ifade edildi. Nuşirevan Meherremli, bu kez haftada kırk saati bulan Türkiye Türkçesiyle yayınlanan dizileri, yerli ‘istihsal’i öldürdüğü gerekçesiyle sırf Azerbaycanlı yapımcıların yerli diziler üretebilmesi için yasakladığını söyledi. Türk dizi ve programlarının tamamen yayından kaldırılmasının hem özel hem de kamu televizyonlarını zora soktuğunu kabul eden Meherremli; “Hazır olmalıydılar. Biz onları uzun zaman önce uyarmıştık. Türkiye’den dizi almayı fazla abarttılar. Bazen haftada kırk saat Türkiye Türkçesiyle yayın yapıyorlardı. Yasak konusunda kanalların özleri günahkârdır.” dedi. Sonuçta gösterimde olan “Kurtlar Vadisi Pusu”, “Tek Türkiye”, “Hırsız ve Polis”, “Yaprak Dökümü”, “Yabancı Damat”, “Arka Sokaklar”, “Bir İstanbul Masalı”, “Aşka Sürgün”, “Melekler Adası” ve “Beşinci Boyut” gibi diziler yarım kaldı.

Ancak asıl mesele, daha önce Rusçanın tesiri altında kalan Azerbaycan Türkçesinin Türkiye Türkçesinden de fazlaca etkilenmeye başlıyor olmasıydı. Bakü Zaman Gazetesi Temsilcisi Enes Cansever, “Azerbaycan Türkçesinin yarınları ne olacak?” endişesine dikkat çekiyor. Öyle ya, beş yaşındaki bir Azerbaycanlı Türk çocuğu bile Türkiye Türkçesiyle konuşabiliyordu artık. Kendi dilini geliştirmek isteyen Azerbaycan, ekranlardan önce Rusçayı sonra Türkiye Türkçesini kaldırıyor. Azerbaycan Yazarlar Birliği Başkanı Anar Resuloğlu, iki dili yakınlaştıran dizilerin yasaklanmasını doğru bulmuyor; ama dil alışverişinin karşılıklı olmasını şart koşuyor.

Şubat 2009′da Azerbaycan Milli Meclis oturumunda Milletvekili Siyavuş  Novruzov Meclis’te söz alarak Türk dizilerin dublajına gerek olmadığını söyledi. Azerbaycan Milli Televizyon ve Radyo Konseyi’nin konuyla ilgili kararını eleştiren Novruzov, bu duruma İngiltere ve ABD’nin dil farklılıklarını örnek gösterdi. Azerbaycan milletvekili bu iki ülkenin farklı İngilizce konuşmasına rağmen televizyon yayınlarında dublaj yapılması gibi bir zorunluluğun olmadığını ve bu şekilde yasakların bulunmadığını belirtti. Novruzov, “Bizim bayrağın üzerinde Türk olduğumuzu gösteren mavi renk var. Ancak Türk dilinin anlaşılmadığı söyleniyor. Sorun Türkçe anlamayanın kendisindedir. Gitsin soyunu araştırsın ne olduğunu öğrensin.” diye sert tepki gösterdi. Novruzov ayrıca MTRK’ya konuyu yeniden ele alma ve Türk dizilerinin yayınlanmasına getirilen yasağı kaldırma çağrısı yaptı.

WikiLeaks’te Ağustos 2011 de yayımlanan belgeler ise, Türk dizilerine yönelik ambargonun kaynağının, doğrudan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev olduğunu gösterirken, esas nedenin ise başörtüsü sorunu olduğunu belirliyor. ABD Bakü Büyükelçiliği’nce hazırlanan 23 Ocak 2009 tarihli kriptoda, ABD’li yetkiliyle Aliyev arasında yapılan görüşmenin özetine yer veriliyor.

Aliyev bu görüşmede, Türk dizilerine yönelik ambargonun, “İslamcılık” korkusundan kaynaklandığını söyleyerek, dizilerde kadınların başörtüsüyle gösterilmesinin, kendilerini rahatsız olduğunu aktarıyor. Belgede, Aliyev’in şu sözlerine doğrudan atıf yapılıyor: “İranlılar, kadınlarını kapatırken gülüyoruz; ama insanlar, Türklerin de kadınlarını kapattıkları görülürse bu ciddiye alınabilir.”  Aynı belgeye göre Aliyev, televizyon yöneticilerinden “gayrıresmi bir istek”te bulunarak, bundan sonra yayınlara başörtülü kadınların davet edilmemesini talep etmiş.

Ancak bu hiç de inandırıcı değil. Öyle ise Azerbaycan kablo TV sisteminde sürekli türbanlı görüntülere yer veren, sürekli Fethullah cemaatinin propagandasını yapan STV ne arıyor? O zamandan beri Azerbaycan TV’leri yabancı filmleri dublaj yaparak yayınladıklarına göre dublajın pahalı olduğu gerekçesi doğru değil. Bu kararın dil gerekçesiyle verildiği aşikar. Ancak halkın neredeyse tamamı Azerbaycan kablo TV’lerinde bulunan Türkiye TV lerinden ve Türksat uydusundan başta Kurtlar Vadisi olmak üzere yine Türk dizilerini seyrediyor, genelde dizilerden öğrendiği Türkiye Türkçesi ile konuşmayı çok seviyor.

1 Mayıs 2012 itibarıyla Azerbaycan TV’lerinde bütün yabancı diziler dolayısıyla dublajlı da olsa Türk dizileri de yasaklandı. Amaç yerli  dizi sektörünü geliştirmek. Yabancı filmler dublajlı olarak gösterilmeye devam ediyor. Ancak Azerbaycanlılar kendi yerli dizilerini pek beğenmiyorlar. Azerbaycanlıların bir kısmı dublajları iyi anlayamamaktan şikayetçiler. Financial Times’da yayınlanan bir makale de bu görüşümüzü teyit ediyor: TIKLAYIN. Öte yandan bu karar Türkiye medyasında “Hani ‘İki devlet bir millet’tik? Hani kardeştik? Kardeş kazığı. Gardaştan Türk dizilerine yasak” tepkileri ile karşılandı. OKUMAK İÇİN TIKLAYIN Azerbaycanlıların bir bölümü Türk seriallerini (dizilerini) yine uydudan, kablodan, TRT1 de ayrıca karasal yayınla izleyebiliyorlar, Türkiye Türkçesi ile. Ancak herkesin bu imkanı yok ayrıca bu kararla Türk dizi sektörü parasal kayba uğramış oldu.

Bülent Pakman 2011-2012. İzin alınmadan, aktif link verilmeden yayımlamaz, alıntı yapılamaz.

Wikileaks belgelerine ait bilgiler http://www.hurriyet.com.tr/planet/18643349.asp den alınmıştır.

 

Bloğumdaki yazılar izin alınmadan, aktif link verilmeden yayımlamaz, alıntı yapılamaz.

AZERBAYCAN GÜNLÜKLERİ:

Türk vatandaşlarına Bakü’ye gelmeden önce yardım için şahsi görüşler yanında bazı bölümleri kaynakları verilmiş yorumlu-yorumsuz alıntılarladerlenmiştir.   Tenkidi (eleştirel) ya da başka hiç bir amacı yoktur. Ülkenin yaşamakta olduğu hızlı gelişim sonucu çok şeyin zamanla değişerek güncelliğini yitirmekte olduğu da göz önüne alınarak burada yazılan herşeyin doğru ve aktüel olduğu düşünülmemelidir. Kelimelerin çoklu anlamlarında ve ifadelerde tam bilgi sahibi olunmadan değerlendirmeler yapılması yanlış anlamalara sebep olabilir.

Twitter Widgets Facebook Widgets

Bakü Ofis 2011Bülent Pakman kimdir   https://bpakman.wordpress.com/pakman/

About bpakman

İnşaat Yüksek Mühendisi, evli.
Bu yazı Dünya içinde yayınlandı ve , , , , , , , , , , , olarak etiketlendi. Kalıcı bağlantıyı yer imlerinize ekleyin.

Yorum bırakın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.